Cách sử dụng các loại kính lọc phù hợp để quan sát mặt trời

Câu hỏi:

Tôi muốn quan sát mặt trời, nhưng được khuyến cáo rằng quan sát mặt trời trực tiếp bằng mắt thường hoặc gián tiếp qua các thiết bị quang học đều không tốt nếu sử dụng không đúng cách và khi quan sát cần phải có kính lọc. Vậy tôi nên sử dụng loại kính lọc nào.

Trả lời:

Có nhiều loại kính lọc để quan sát mặt trời nhưng phổ biến là kính lọc loại cao cấp và kính lọc phổ thông hoặc kính lọc giá rẻ.

Loại thứ nhất là kính lọc cao cấp: loại kính có khả năng lọc các sóng ánh sáng có hại trong dải ánh sáng mặt trời, chỉ để một hoặc vài bước sóng mong muốn đi qua và đến mắt người quan sát, đây là loại kính lọc tốt nhưng giá rất cao, giá từ vài chục triệu cho đến hàng tỷ VND 1 chiếc, kính loại này thường chỉ dành cho những người quan sát chuyên nghiệp hoặc các đài quan sát.

Loại thứ hai là loại kính lọc phổ thông: khi quan sát mặt trời vẫn có thể nhìn thấy vành sáng của mặt trời với các tông màu trắng hoặc cam tùy loại kính lọc. Nhưng các chi tiết  bề mặt, điểm đen, lưỡi lửa... đều bị che khuất, đây là loại kính lọc có giá phù hợp với những người quan sát nghiệp dư.

Loại còn lại là các loại kính lọc giá rẻ: những loại này thường có chất lượng kém, thiếu an toàn và không đảm bảo chất lượng khi quan sát, thường được tích hợp kèm theo các loại kính giá rẻ hoặc chất lượng kém, cần tránh sử dụng loại này.

Chú ý: Hầu hết các loại kính lọc mặt trời đều nên được lắp vào trước vật kính thiên văn, để che phủ toàn bộ vật kính chứ không nên lắp ở vị trí nào khác trong kính. Hiện nay, do sự kém hiểu biết của nhiều người bán hoặc phân phối dẫn đến tình trạng tại một số nơi có rao bán kính lọc mặt trời được lắp trực tiếp vào thị kính, điều này là rất nguy hiểm và có thể gây hỏng mắt cho người sử dụng. Do đường truyền quang của tia sáng cũng như mức độ tập trung năng lượng của chùm ánh sáng hội tụ tại thị kính khác hoàn toàn so với khi bắt đầu tiếp cận vật kính nên không thể lắp kính lọc mặt trời cho các loại thị kính một cách bừa bãi và thiếu hiểu biết. Các loại kính lọc mặt trời lắp trực tiếp vào thị kính do không đảm bảo được yêu cầu an toàn nên hiện nay đã bị ngừng sản xuất hoặc phân phối, các loại này chủ yếu chỉ để sưu tầm hoặc để trưng bày chứ không phải để quan sát, cần đặc biệt tránh sử dụng chúng.

Trân trọng!

  Nhóm tác giả: Thiên Văn Việt (www.thienvanviet.com)