Ống nhòm nhìn được khoảng cách xa bao nhiêu?

 hỏi:

Tôi muốn sở hữu một ống nhòm để sử dụng, nhưng không biết ống nhòm nhìn được đến khoảng cách bao nhiêu.

 Trả lời:

Trong điều kiện lý tưởng, hầu hết các loại ống nhòm thông thường đều không giới hạn khoảng cách nhìn (không xét đến loại ống nhòm cho trẻ em hoặc ống nhòm đồ chơi), do khoảng lấy nét của ống nhòm khá rộng, nên có thể nhìn ảnh rõ nét đối với vật ở vô cực (vô cùng) kể cả ống nhòm tầm trung, tuy nhiên để nhìn được mức độ chi tiết của đối tượng quan sát rõ đến đâu thì còn phụ thuộc vào chất lượng ống nhòm, kích thước, độ sáng của đối tượng, điều kiện thời tiết khi quan sát và nhiều yếu tố khác. Điều này có thể lý giải cho việc một số người vẫn thường sử dụng ống nhòm để quan sát thiên văn với mục đích ngắm trăng hoặc ngắm các chòm sao, các tinh vân…. trong vũ trụ. Khi sử dụng ống nhòm để quan sát các đối tượng trên, tùy thuộc vào chất lượng và thông số của ống nhòm, người quan sát có thể thấy rõ thêm rất nhiều chi tiết trên mặt trăng mà mắt thường không nhìn được, đối với các tinh vân và các cụm sao thì sẽ thấy các đối tượng được quan sát sáng hơn nhiều (nhưng vẫn chỉ là các đốm sáng, do các đối tượng này ở quá xa trong vũ trụ, nằm cách trái đất hàng chục nghìn đến vài trăm triệu năm ánh sáng), bù lại thì người quan sát sẽ thấy thêm được nhiều sao hơn trên bầu trời đêm, do khả năng thu sáng của ống nhòm tốt hơn mắt thường nên nhiều vì sao mờ mà mắt thường không thể thấy được sẽ “hiện ra” khi quan sát bằng ống nhòm. Do đó kích thước của đối tượng quan sát là yếu tố rất quan trọng khi sử dụng ống nhòm để quan sát.

Ví dụ: Bạn không thể đòi hỏi quan sát một vật thể nhỏ như đầu kim với khoảng cách 10km bằng bất cứ loại ống nhòm nào, nhưng với những vật thể có kích thước lớn thì hoàn toàn có thể, miễn là vật đó đủ lớn và môi trường quan sát tốt, ống nhòm loại tốt có thể quan sát được cả mặt trăng hoặc các chòm sao trong vũ trụ thì khoảng cách 10km không có gì là xa.

Đối với các đối tượng quan sát trên mặt đất, nếu điều kiện thời tiết tốt thì chỉ cần một ống nhòm tầm trung (chất lượng đủ tốt) là có thể thoải mái quan sát các đối tượng xung quanh, tuy nhiên cũng đừng ham mua ống nhòm quá kém hoặc giá rẻ với các thông số "ảo" sai lệch thì chỉ khiến bạn thêm bực mình lại thêm hỏng mắt, vì chất lượng kém và mức độ kém đồng đều của của các thấu kính trong ống nhòm rẻ tiền khiến mắt bạn luôn phải điều tiết mạnh khi quan sát, gây hoa mắt chóng mặt hoặc mỏi mắt nhanh chóng.

Khả năng phóng đại và hiển thị chi tiết của ảnh qua ống nhòm đối với các mục tiêu ở xa thường luôn tốt hơn mắt thường gấp nhiều lần. Vì vậy, với một ống nhòm chất lượng tốt trong tay, bạn có thể thoải mái "phóng" tầm mắt khi quan sát những vật ở xa mà mắt thường không thấy được.

Khi sử dụng ống nhòm, không nên quá chú trọng vào thông số phóng đại của ống nhòm vì khi độ phóng đại tăng thêm sẽ làm giảm sút chất lượng quang học và gia tăng các yếu tố bất lợi khác, để tìm hiểu thêm lý do tại sao, xin xem thêm các bài trả lời khác của ThienVanViet.com  trong cùng chuyên mục để thấy có rất nhiều yếu tố ảnh hưởng đến năng lực quan sát của ống nhòm.

Vì vậy câu hỏi ống nhòm nhìn xa bao nhiêu sẽ không có câu trả lời nào tốt nhất, vì nó còn phụ thuộc vào rất nhiều yếu tố và kích cỡ của đối tượng cần quan sát.

Chú ý: tránh xa các hình thức quảng cáo ống nhòm cầm tay có độ phóng đại cực cao hoặc được giới thiệu là ống nhòm nhìn siêu thực, siêu nét (nhìn xa 5km, 10km, phóng đại 20, 30,  60x, 100x, 120x thậm chí là 180x, nhìn cả ngày và đêm..), vì thực tế những loại này đều là các loại ống nhòm chất lượng kém, vô dụng, mang tính chất lừa đảo người dùng.

Các bạn có thể xem thêm clip quay trực tiếp ảnh quan sát qua ống nhòm của ThienVanViet.com để thấy sự khác biệt lớn về khả năng quan sát bằng mắt thường và khi có ống nhòm tại Đây. 

Ảnh quan sát thực tế qua một chiếc ống nhòm tốt sẽ như thế này

Kết luận: Khi tìm hiểu xem ống nhòm nhìn được xa bao nhiêu thì cũng không cần thiết phải cầu kỳ ngồi tìm hiểu hoặc xem đủ thứ thông tin "đau hết cả mắt" về các thông số hoặc ngắm nghía các ảnh chụp, các đoạn video giới thiệu mà hãy chú trọng vào những yếu tố chính như: chất lượng ống nhòm, dụng cụ bổ trợ (chân đế, giá đỡ, hệ thống tinh chỉnh nếu có....), ngoài ra cần chú ý điều kiện quan sát và rèn luyện kỹ năng quan sát là bạn đã có thể quan sát tốt các đối tượng trong tầm ngắm với một ống nhòm đủ tiêu chuẩn chất lượng.

Để biết ống nhòm có đủ tốt và đủ tiêu chuẩn hay không thì không nên chỉ tin vào những lời quảng cáo xằng bậy hoặc chỉ căn cứ vào mác thương hiệu, mà cần phải cân nhắc thêm các yếu tố bổ trợ quan trọng khác nữa. Ngoài ra, tất cả ống nhòm khi chuyển đến tay người sử dụng cần phải được kiểm tra và căn chỉnh kỹ  lưỡng bởi hệ thống máy móc chuyên dụng cả về cơ học và quang học thì mới hạn chế hoặc đảm bảo được sản phẩm không bị lỗi. Hiện nay ở Việt Nam chỉ có ThienVanViet được trang bị hệ thống máy kiểm tra hiện đại bằng Laser để phát hiện các lỗi như trên.

Máy kiểm tra chất lượng quang học của ống nhòm tại ThienVanViet.com trước khi chuyển đến tay người sử dụng

Máy khử mốc, diệt bào tử nấm trong quá trình kiểm tra chất lượng trước khi xuất xưởng của ThienVanViet.com

Nếu muốn tìm hiểu kỹ hơn về các thông số cơ bản của ống nhòm, xin xem thêm tại Đây

Câu hỏi phụ:

Tôi vẫn thấy nhều ống ghi chú là nhòm nhìn xa được 500m, 1000m hoặc vài km hoặc gọi là "ống nhòm siêu nét", ống nhòm "siêu phóng đại", họ giới thiệu khoảng nhìn xa tối đa của ống nhòm theo như các chỉ số in trên thân ống, như vậy nghĩa là thế nào, làm như vậy có đúng không?

Trả lời câu hỏi phụ:

Làm như vậy là không đúng, nêu ra những thông tin kiểu như vậy nghĩa là các nơi bán đó không hiểu gì về ống nhòm hoặc cố tình quảng cáo bậy bạ để làm hoa mắt nhiều khách hàng thiếu hiểu biết, thường thì họ chỉ tập trung vào việc "lòe" khách, miễn sao bán được hàng, còn các thứ khác thì... miễn quan tâm, các thông số liên quan được in trên ống nhòm thường chỉ đề cập đến độ phóng đại và trường nhìn hoặc các hệ số quy đổi ra trường nhìn chứ không bao giờ đề cập đến việc ống nhòm có thể nhìn được khoảng cách bao nhiêu, do điều này còn phụ thuộc vào mắt và kỹ năng quan sát của từng người sử dụng khác nhau.

Ví dụ: Trên thân ống nhòm có ghi 121/1000m, 30*60, 30x60 hoặc 1000m/10.000m, 16km... thì họ cho rằng ống nhòm đó có tầm nhìn xa 1000m,  hoặc 10km, với khả năng nhìn siêu zoom, siêu nét...v..v... --> như vậy là hoàn toàn không hiểu biết gì về ống nhòm.

Lưu ý: Phạm vi các câu trả lời trên chỉ dành cho các ống nhòm thực sự, không dành cho các loại ống nhòm kém chất lượng hoặc hàng gia công rẻ tiền với các thông số ảo được quảng cáo tràn lan trên thị trường hiện nay.

Câu hỏi phụ

Tôi thấy nhều nơi hay quảng cáo ống nhòm nhìn siêu xa, ống nhòm quân sự, chất lượng và độ phóng đại siêu thực như 30x, 60x, 180x, zoom siêu nét... rồi nhìn được cả ban đêm rõ như ban ngày, và quan sát đêm đến vài km, vậy các thông tin trên có chính xác không, độ tin cậy đến đâu?

Trả lời câu hỏi phụ

Thông tin như thế là không chính xác. Nếu gặp phải các thông tin quảng cáo giới thiệu như vậy thì cách tốt nhất là nên... bỏ qua cho đỡ tốn thời gian, vì thực tế không có loại ống nhòm nào đáp ứng được hết các tiêu chí trên, đó chỉ là các thông tin lừa đảo để bẫy người mua hàng. Khi lựa chọn ống nhòm cỡ vừa và nhỏ thì chỉ nên chọn lựa loại ống nhòm có độ phóng đại vừa phải, cao nhất cũng chỉ nên từ 16x trở xuống. Nguyên nhân do sự mất cân bằng giữa độ phóng đại và kích cỡ vật kính, độ sáng, độ nét cũng như độ ổn định của ảnh khi ở các mức độ phóng đại khác nhau. Các sản phẩm như vậy đều có chất lượng không đảm bảo, kết cấu quang học và cơ học đều kém, gây hại mắt và phí tiền, phí thời gian.

Trân trọng!

 Nhóm tác giả: Thiên Văn Việt (www.thienvanviet.com)